ژئوتوریسم  :گردشگری آگاهانه و مسئولانه در طبیعت با هدف تماشا و شناخت پدیده ها و فرآیندهای زمین شناختی و آموختن نحوه شکل گیری و سیر تکامل آنهاست.

نکاتی که در این تعریف باید مورد توجه قرار گیرند:

آگاهانه:

یک ژئوتوریست با هدف مشخص و برنامه قبلی به یک منطقه مسافرت می کند. در واقع او می داند که از این بازدید چه انتظاری دارد و چه خواهد دید او از موضوع مورد بازدید شناخت کلی دارد.

مسئولانه:

ژئوتوریست به ارزش وحساسیت پدیده های زمین شناختی آگاه است. و در هنگام استقرار در منطقه و بازدید از وارد نمودن هرگونه آسیب به آنها و طبیعت بیرون خودداری کرده ود یگران را نیز از این کار باز می دارد .

طبیعت فعالیت های ژئوتوریستی در محیط طبیعی انجام می شود .بازدید از موزه های علوم زمین به تنهایی نمی تواند یک فعالیت ژئوتوریسمی باشد و بیشتر یک فعالیت تکمیلی در کنار ژئوتوریسم به حساب می رود. البته بازدید از سایت های فسیلی در شمار فعالیت های ژئوتوریسمی به حساب می آید. پدیده های زمین شناختی حاصل عملکرد فرایندهای گوناگونی است که در طول تاریخ زمین شناختی وزمین ریخت شناسی(ژئوموروفولوژیک) موضوع مورد علاقه وتوجه ژئوتوریسم است.

آموزش:

 یکی از اهداف ژئوتوریسم آموزش مفهوم های پایه علوم زمین به همگان به ویژه کودکان ونوجوانان است آشنایی با پدیده های زمین شناختی و ارزش آنها موجب احساس نزدیکی بیشتر با زمین وطبیعت و افزایش حس مسئولیت فردی واجتماعی افراد نسبت به حفاظت از این پدیده ها خواهد شد . پیش از این به دلیل نو بودن موضوع ژئوتوریسم عدم ارائه تعریف دقیق از آن و نبود منابع ومستندات تدوین  شده این نوع گردشگری (بوم گردی) در نظر می گرفتند.حقیقت این است که هر دو رشته گردشگری (ژئوتوریسم و اکوتوریسم ) زیرمجموعه ای از توریسم وابسته به طبیعت Nature) (based tourism  به شمار رفته و زیرشاخه یکدیگر نیستند. تفاوت بزرگ این دو این است  که اکوتوریسم بیشترین توجه را به موجودات زنده ومحیط های زندگی (گیاهی وجانوری) معطوف می دارد (همانگونه که نام آن وارتباطش با اکوسیستم و اکولوژی آن بر می آید). اما ژئوتورییسم به پدیده های زمین شناختی وزمین ریخت شناسی پرداخته و در واقع با طبیعت بیجان وسیر تحولی آن سروکار دارد .حتی در مواردی که ژئوتوریسم موضوع فسیل ها را مورد نظر قرار می دهد-به یک موجود اکنون غیر زنده - یا سنگ(سنگواره)توجه کرده است هر چند که این سنگ خواستگاه زنده داشته است. البته موضوع سنگواره ها پل ارتباطی بین دانش زمین شناسی، زیست شناسی و آب وهوا شناسی دیرین است.

برای جداسازی ژئوتوریسم واکوتوریسم مثال زیر می تواند تفاوت ها را به روشنی بیان نماید:

رشته هایی مانند کوه نوردی تپه نوردی از زیرمجموعه های اکوتوریسم هستند اما هدف وفعالیت اکوتوریسم ها و ژئوتوریست ها در این بخش از طبیعت انجام می دهند یکسان نیست .برای یک ژئوتوریست ، هدف کوهنوردی یا تپه نوردی نیست و سفر به اینگونه جاها برای شناخت ومطالعه خود پدیده (کوه ، تپه، دره و...)و چگونگی پیدایش وساختار آن است. این در حالی است که یک اکوتوریست برای کوهنوردی ورزشی یا تفریحی، بازدید از چشم اندازها وتماشای گیاهان و جانوران هدف هایی این گونه ،‌ به طبیعت سفر می کند.

به طور کلی ژئوتوریسم نوعی گردشگری طبیعی بر پایه دانش زمین شناسی است .

راس داولینگ  و دیوید نیوسام در کتاب ژئوتوریسم (2006) آشکارا ژئوتوریسم را گردشگری زمین شناختی و (نه گردشگری جغرافیایی) دانسته اند. همچنین در خلال نخستین کنفرانس جهانی ژئوتوریسم (فریمانتل استرالیا 2008) در روز پایانی کنفرانس ، گفتگوهای پردامنه ای در مورد پیوستگی ژئوتوریسم با دانش زمین شناسی و جغرافیا بین کارشناسان و شرکت کنندگان پیش آمد که پس از پایان دیدگاه های گوناگون دانش زمین شناسی از آن رو که فرآیندها و پدیده های زمین شناختی بیشتر و گسترده تری را در مقایسه با جغرافیا (ژئومورفولوژی/ زمین ریخت شناسی) زیر پوشش می گیرد،‌ به عنوان پیوسته ترین رشته علمی با زمین ریخت شناسی ) زیر پوشش می گیرد،‌ به عنوان پیوسته ترین رشته علمی با ژئوتوریسم پیشنهاد شد. همچنین همگان به این هماهنگی رسیدند که تعریف پیشین ژئوتوریسم از سوی انجمن ملی جغرافیای آمریکا(نشنال جئوگرافی) با آنچه اکنون در دیگر جاهای جهان به کار می رود یکسان نبوده و نمی تواند به عنوان مفهوم ژئوتوریسم به کار رود. این تعریف تنها در آمریکا و با توجه به ویژگی های مورد نظر آن کشور کاربرد دارد . شایان ذکر است که این هماهنگی با حضور چند تن از نمایندگان سرشناس ژئوتوریسم کشور آمریکا بدست آمد. ژئوتوریسم اصلی ترین فعالیتی است که در محدوده یک ژئوپارک انجام می شود. اما می تواند در خارج از این محدوده یعنی در یک ژئوسایت منفرد نیز صورت پذیرد. ترانشه جاده ها و دیواره ها از دیگر مواردی هستند که می توانند پدیده های زمین شناختی را دربرداشته ونمایش دهند. این گونه موارد که حالتی کم وبیش خطی دارند را نمی توان ژئوسایت در نظر گرفت. عنوان ژئوتوریسم مسیر یا مسیر ژئوتوریسمی برای اینگونه موارد بکار می رود.

ژئوتوریست ها معمولاً گردشگرانی قانع هستند که به دنبال هتل های لوکس وشرایط بسیار عالی خدماتی نیستند. آنها می توانند به راحتی در چادر و در شرایط ابتدا زندگی کنند، مسیرهای طولانی وسخت را پیمایش کنند وبیشترین ارتباط ونزدیکی را با طبیعت داشته باشند. این یکی از مزیت های ژئوتوریسم به شمار می رود و نشان می دهد که اینگونه از گردشگری این رویداد و این هماهنگی ، یکی از اهداف و آرمان های تشکیل ژئوپارک ها نیز بوده است .