شهر ممنوعه (Forbidden City)؛ به مجموعه معماریهای باستانی درخشان و سحرآمیز چین می گویند که در مرکز بجینگ (پکن) پایتخت این کشور قرار دارد. مجموعه ای از کاخ های سلطنتی امپراطوران چین که ساخت آن در سال 1406 در شهر پکن آغاز شد و 14 سال به طول انجامید.
شهر ممنوعه بزرگترین مجموعه دست نخورده کاخ از نظر معماری در جهان است. دودمان های مینگ و چینگ برای بیش از 500 سال در این کاخ ها سکونت داشتند و بر سرزمین پهناور چین حکمرانی می کردند. در حال حاضر شهر ممنوعه 961 متر طول (در امتداد شمال به جنوب) و 753 متر عرض (در امتداد شرق به غرب) و در نتیجه 723 هزار مترمربع وسعت دارد. در شهر ممنوعه بیش از 70 ساختمان با حدود 9000 اتاق وجود دارد که مساحتی حدود 150 هزار مترمربع زیربنا را شامل می شود.
طراحی شهر ممنوعه از نمای کلی تا ریزترین جزییاتش طوری انجام شده که بازتابی از مقاصد فلسفی و مذهبی و نمادی از عظمت و قدرت امپراطور باشد. مانند رنگ زرد: رنگ امپراطور است که تقریبا در تمامی سقفها از آن استفاده شده است.
شهر ممنوعه بزرگترین مجموعه کاخ باقیمانده در جهان است. این شهر طوری ساخته شده که مرکز آن محصور به دیوار پکن باشد و در داخل مجموعه دیوارکشیده بزرگتری به نام شهر امپراطوری قرار داشت. رنگ های عمده در شهر ممنوعه زرد و قرمز هستند. رنگ زرد نشانه امپراطور است و رنگ قرمز نشانه شادی، طراوت و خوشبختی به حساب می آید.
دورتادور شهر ممنوعه خندقی به طول 3800 متر و به عرض 52 متر جهت حفاظت از امپراطور حفاری شده است. طول دیوار محیطی شهر ممنوعه 3428 متر و ارتفاع دیوار 10 متر است. مصالح به کار رفته در دیوار به گونه ای است که در مقابل شلیک توپ های قدیمی نیز مقاوم بوده است. در چهارگوشه شهر ممنوعه چهار عمارت به منظور دیده بانی و نگهبانی وجود دارد.
شهر ممنوعه دارای دو قسمت داخلی و خارجی است. بخش خارجی جهت برگزاری مراسم خاص مورد استفاده قرار می گرفته و دارای سه عمارت اصلی در جهت شمالی – جنوبی و شش عمارت جانبی در شرق و غرب است. بخش داخلی نیز دارای سه کاخ است که محل زندگی و انجام امور اداری امپراطور بوده است.
کاخ های متعددی در اطراف این مجموعه اصلی قرار دارد که برای سکونت همسران و فرزندان امپراطور استفاده می شده است. باغ سلطنتی در شمالی ترین قسمت شهرممنوعه قرار دارد. دختران امپراطور و خانم ها و عموم جوانان عمدتاً در سمت شرقی شهر ممنوعه زندگی می کردند چرا که خورشید از شرق طلوع می کند و نشانه جوانی و طلوع مجدد است. و برعکس در سمت غرب شهر ممنوعه افراد مسن زندگی می کردند چرا که خورشید در مغرب غروب می کند و نشانه گذر عمر افراد مسن محسوب می شود.
در کنار کاخ های اصلی هیچ درختی وجود ندارد، چرا که درخت ها وقتی بزرگ می شوند قدشان از تالار امپراطور بیشتر می شود و امپراطوران نمی توانسته اند موجود زنده ای را بلند تر از خود (آنهم در کاخ سلطنتی) تحمل کنند. از طرف دیگر درخت برای امپراطوران چین نماینده چوبه دار بوده است و امپراطور دوست نداشته است چیزهای ناراحت کننده جلوی چشمش باشد.
برای اینکه امپراطور بیشتر احساس امنیت کند و کسی به فکر تونل حفر کردن به شهر ممنوعه نیفتد، زمین محوطه شهر ممنوعه دارای 15 لایه ملات است. هفت لایه اول روی هم قرار گرفته و هشت لایه بعدی با زاویه نسبت به لایه های اول قرار گرفته اند و تقریباً غیرقابل نفوذ بوده است.
در حیاط شهر ممنوعه بیش از 300 ظرف فلزی بزرگ برای ذخیره آب وجود دارد. اکثر این ظرف ها از جنس آهن و برنز است و 18 عدد از آنها که نزدیک کاخ ها هستند دارای روکش آب طلا هستند.
بر بلندی و چهارگوشه سقف های کاخ ها مجسمه حیوانات که به دنبال هم قرار گرفته اند، دیده می شود. تعداد این حیوانات همیشه یکی از اعداد فرد: سه، پنج، هفت یا نه است. عدد نه مخصوص امپراطور است و ساختمان های دیگر (بسته به مقام افرادی که در آن ساکن بوده اند) با تعداد حیوانات کمتری تزیین شده است.
در فرهنگ باستانی چین، امپراطور پسر آسمانی اژدها محسوب می شده است. بر اساس افسانه ها اژدها (Dragon) و سیمرغ یا عنقا (Phoenix) برای مردم چین مقدس هستند. بنابراین اژدها اولین حیوانی است که در این ردیف ها قرار دارد و بعد از آن سیمرغ قرار می گیرد. حیوانات دیگر که همه فرزندان اژدها و سیمرغ محسوب می شوند، در جلوی آنها قرار می گیرند.
تعداد قصرها و اتاقها در شهر ممنوعه بسیار زیاد است. به اعتقاد پیشینیان، اقامتگاه امپراتوران آسمانی دارای 10 هزار اتاق است و امپراتورانی که پسر امپراتور آسمانی دانسته می شدند نباید تعدا اتاقهایشان از شمار اتاقهای امپراتور آسمانی تجاوز کند. برخی از کاخ های این مجموعه در گذر زمان دستخوش آتش سوزی شده یا تخریب گشته اند که مجدداً ساخته شده یا مرمت گردیده اند.