دهلی :
دهلی نو (به انگلیسی: New Delhi به هندی: नई दिल्ली، به پنجابی: ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ، به اردو: نئی دلی) پایتخت کشور هندوستان است. دهلی نو در اصل منطقهای شهری درون کلانشهر دهلی است. دهلی نو همچنین مرکز حکومت ناحیه پایتختی ملی دهلی است. دهلی طبق سرشماری سال ۲۰۰۱ با جمعیتی برابر ۱۳٬۷۸۲٬۹۷۶ نفر جمعیت مرکزی و بیش از ۲۲ میلیون نفر در کلان شهر دهلی یکی از بزرگترین شهرهای هند است و با قدمتی افزون بر ۵۰۰۰ سال به همراه دمشق و بنارس از قدیمیترین شهرهای جهان محسوب میشود. این شهر تاکنون ۱۱ بار ویران گشته و از نو ساخته شدهاست. دهلی قدیمیترین ناحیه مسکونی جهان بهشمار میرود که تاکنون همواره مسکون بودهاست. دهلی آمیختهای است از جامعه سنتی و مدرن و نمودی است از اجتماع مذاهب، قومیتها و فرهنگهای مختلف.
جغرافیا :
شهر دهلی در ناحیه مرکزی نیمه شمالی هند و در ساحل غربی رود یامونا (جمنا) واقع شده و دارای ۲۳۹ متر ارتفاع از سطح دریا است. وسعت ناحیه پایتختی ملی دهلی برابر ۱۴۸۳ کیلومتر مربع است که ۷۰۰ کیلومتر آن ناحیه شهری و ۷۴۳ کیلومتر مربع ناحیه روستایی است و از بزرگترین کلانشهرهای جهان محسوب میگردد. ناحیه پایتختی ملی دهلی یا ایالت دهلی که دهلینو مرکز آن میباشد، از طرف شرق به ایالت اوتارپرادش و از طرف شمال، غرب و جنوب به ایالت هاریانا محدود میگردد. و تماما بر روی جلگه رود گنگ واقع است.
تاریخ :
از سال ۱۷۷۲ تا ۱۹۱۱ شهر کلکته پایتخت هندوستان بود ولی به خاطر مرکزیت دهلی، جرج پنجم بریتانیا، که در دههٔ ۱۹۰۰ پادشاه هند بهشمار میآمد پایتخت را از کلکته به دهلی نو منتقل کرد.
این شهر دارای پنج هزار سال قدمت است و آثار دوران تمدن موهنجودارو و یا دره رود سند در آن یافت شدهاست. دهلی اولین پایتخت حکومت مسلمانان از قرن دوازده تا ۱۹ میلادی بوده و طی قرون متمادی، جنگها و ویرانیهای فراوانی را به خود دیدهاست که از مهمترین آنها حمله تیمور و نادر شاه به این شهر را میتوان نام برد. تخت طاووس و الماس معروف دریای نور از غنائم با ارزشی است که از این شهر به ایران منتقل شدهاست.
اولین جنگ برای استقلال سرزمین هند، درسال ۱۸۷۵ در شهر دهلی به وقوع پیوست. انگلیسیها در سال ۱۹۱۱ مرکز حکومت خود را از کلکته به این شهر انتقال دادند. طراحی و احداث دهلی نو بلافاصله پس از استقرار حکومت انگلیسیها، توسط یک معمار برجسته انگلیسی به نام �ادوین لوتینز� در جنوب دهلی آغاز گردید. دهلی نو پس از استقلال بهعنوان پایتخت هند معرفی شد.