یكی از مسائلی كه بسیاری از مسافران كشورهای خارجی با آن رو به رو هستند مساله اختلاف ساعت بین شهرهای مختلف جهان است. وقتی یك فرد از شهری به شهر دیگر سفر می‌كند و این دو شهر دارای اختلاف ساعت زیاد با یكدیگر باشند، مسافر با مشكلاتی روبه‌رو می‌شود كه به این مشكل به اصطلاح پرواززدگی یا JET LAG می‌گویند.
مقوله زمان كه امروزه كاملا با زندگی آدمی در هم آمیخته در واقع یك قرارداد فرضی برای محاسبه نحوه حركت زمین به دور خورشید است.
یعنی در هر بخش از كره زمین، ساعت بر مبنای نسبت وضعیت آن منطقه به خورشید محاسبه می‌شود و بدیهی است به دلیل كروی شكل بودن زمین، این وضعیت برای نقاط مختلف، یكسان نیست. امروزه تمام كشورها با قبول محاسبه زمان براساس وقت گرینویچ كه نام منطقه‌ای در انگلستان است، به یك استاندارد واحد دست یافته‌اند و زمان تمام مناطق دنیا براساس اختلاف با گرینویچ محاسبه می‌شود.
وقتی شما به یك كشور خارجی سفر می‌كنید، با توجه به بعد مسافت میان شما و مقصدتان بحث زمان اهمیت پیدا می‌كند. این موضوع وقتی پیچیده‌تر می‌شود كه بسیاری از كشورها در طول 6 ماهه اول یا دوم سال، زمان رسمی خود را یك ساعت به جلو یا عقب می‌كشند. برای نمونه اگر شما مسافر كشور یونان باشید به دلیل اختلاف ساعت كم(در حدود یك و نیم ساعت) به مشكلی بر نمی‌خورید و همینطور برای كشورهایی مانند هندوستان (یك ساعت) یا روسیه (مسكو ـ نیم ساعت ) و... مشكل واقعی وقتی به‌وجود می‌آید كه این اختلاف ساعت زیاد بوده و مقصد شما یكی از كشورها و شهرهای بسیار دور از ایران باشد.
بدون تردید هیچ كسی دوست ندارد پس از رسیدن به مقصد یك روز تمام را در هتل بخوابد و وقتی از خواب بیدار شد ببیند كه در این شهر تازه هوا تاریك شده و همه آماده خوابیدن می‌شوند! بدن انسان به طور طبیعی دارای ساعتی بیولوژیكی است كه متاسفانه در طول این پروازهای طولانی و اختلاف ساعت بین شهرها، ریتم این ساعت بیولوژیكی دچار اختلال شده و طی آن ترشح هورمون ملاتونین كه مسوولیت ساعت بیولوژیك و زیستی انسان را برعهده دارد، كاهش یافته و موجب اختلال ساعت خواب و بیداری فرد می‌شود.
شما می‌توانید پیش از اقدام به سفر با كسب اطلاع از فاصله زمانی شهر مورد نظرتان، اقدام به برنامه‌ریزی برای تنظیم ساعت خواب خود كنید. برای مثال شما می‌توانید از یك هفته قبل از پرواز، با تغییر ساعت خواب خود به مدت نیم ساعت یا یك ساعت در هر روز، طی 6 یا 7 روز به وضعیت مشابه شهر مقصد خود رسیده و طبیعتا با ورود به آن كشور از نظر اختلاف ساعت و خواب دچار مشكل نشوید.
به شما توصیه می‌كنیم برای این‌گونه سفرها حداقل دو ساعت مچی همراه داشته باشید كه یكی از آنها به ساعت ایران و دیگری به وقت محلی كشور مقصدتان تنظیم شده باشد. به این ترتیب هم راحت‌تر به این ساعت عادت می‌كنید و هم اگر پس از رسیدن به مقصد، قصد تماس با ایران را داشتید، دچار سردرگمی نشده و می‌دانید در آن لحظه در ایران ساعت چند است.
نكته بسیار مهمی كه عدم رعایت آن می‌تواند عواقب بدی برایتان داشته باشد، مساله اختلاف ساعت پروازهاست. در بیشتر مواقع پروازهای طولانی دارای توقف بین راه در فرودگاه‌های دیگر هستند؛ حتی گاه ممكن است شما در این فرودها، گاهی تغییر خطوط هواپیمایی داشته باشید و ادامه سفر خود را با پرواز دیگری انجام دهید.
فراموش نكنید ساعات پرواز هواپیماها كه در بلیت ذكر می‌شود به وقت محلی است. همان‌طور كه توصیه كردیم شما باید در سفر حداقل 2 وسیله نشان‌دهنده زمان داشته باشید (برای نمونه موبایل و ساعت مچی‌تان) پس اولین اقدامی كه می‌بایست انجام دهید تنظیم ساعت مچی خود با ساعت فرودگاه بین راه است.