تعطیلات آخر هفته، بهانه خوبی فراهم کرده تا با سفر به گوشه و کنار کشور عزاداری تان را به سبک دیگر شهرها تجربه کنید. اگر گذارتان به استان های شمالی می افتد، پیشنهاد می کنیم همنشین گیلانی ها شوید و از چهل منبر تا علم بندی را از نزدیک ببینید.
�چهل منبر� آیین سنتی گیلان است که در شب عاشورای حسینی در اغلب مناطق این استان اجرا می‌شود و در آن خانم ها نقش پررنگ‌تری دارند. در غروب تاسوعا برخی افراد که نذر و حاجتی دارند با قرار دادن یک میز چهار پایه و ظرفی پر از برنج و مقداری خرما در کنار ظرفی خالی به همراه تعدادی شمع به اجرای این آیین می‌پردازند. در این بین زنان عزادار باید برای براورده شدن حاجتشان40 شمع و خرما تهیه کرده و با پای پیاده 40 بار مسافتی را طی کنند و هر بار که به مقصد رسیدند یک شمع و یک خرما در آنجا قرار دهند.
اهالی ماسوله اما مهم ترین ویژگی عزاداری شان را علم بندی می دانند. مراسمی که از یک روز مانده به محرم تا روز هفتم این ماه در مناطق شهری و روستایی گیلان با آیین‌های خاصی برگزار می‌شود. در این مراسم خانه ها، حسینیه ها و مساجد کاملا سیاه پوش می شوند و علامت های مخصوصی که از قبل برای محرم درست شده در طول شهر گردانده می شود و دسته عزاداری در همه خیابان ها و مسیرها راه می افتد.
علم واچینی که به نوعی، اشاره به آیین های سوگ سیاوش دارد، از مراسم قدیمی گیلانی ها است که حتی قبل از اسلام هم در این مناطق اجرا می شد. این مراسم بعد از علم بندی انجام می گیرد که در بیشتر مناطق، روز عاشورا یا سوم امام حسین(ع) است. در این روز کسانی که در فاصله علم بستن و علم واچیدن نذر و نیازشان برآورده شده گوسفند قربانی می کنند و نذری می دهند. علم واچینی همان طور که از اسم آن پیداست، مراسم باز کردن پارچه ها از دور علم ها است. بعد از باز کردن این پارچه ها، چوب علم در مسجد گذاشته می شود و پارچه های علم در بقچه ای پیچیده شده و داخل خمره ای قرار داده و در مسجد نگهداری می شود تا ماه محرم سال آینده، دوباره آن را دور علم ببندند.
دسته‌های سینه‌زنی و زنجیرزنی در روزهای محرم گیلان، شیوه‌های مختلفی برای سینه زنی دارند که اگر همراهشان شوید، باید آنها را از سردسته یاد بگیرید. دو ضرب، پنج ضرب و سه ضرب زدن بر سینه و پشت شیوه های رایج سینه زنی در این مناطق است. راه افتادن کاروان های شتر در روز تاسوعا و عاشورا هم از دیگر دیدنی های مراسم عزاداری در گیلان به حساب می آید.
در تالش، به سبک مناطق غربی ایران، آیین تشت گذاری انجام می شود. آیینی که گفته می شود سابقه آن در برخی استان های شمال غربی ایران به دوره صفویه می رسد. تشت در واقع نماد مشک سقای کربلا و نماد آب است که به روی حسین (ع) و یارانش بسته شد و این رسم از روز 27 ماه ذیحجه آغاز می‌شود و در ماه محرم می توان تشت های چیده شده بر سکوهای حسینه و مسجد را دید که به اعتقاد مردم محلی، آب آن شفابخش و حاجت دهنده است.
در این مراسم، عزاداران دو قطعه چوب (کرپ) را به دست می گیرند و با ریتم خاصی که مرثیه است، آنها را به هم می کوبند و قسمتی از مرثیه را به عنوان جواب خواننده مرثیه، تکرار می کنند. کرپ، تکه چوبی استوانه ای است به سنگینی 400 تا 600 گرم که از میان به دو برابر تقسیم شده و هر پاره تسمه ای چرمی پیکر خود دارد و دست کرپ زن در میان آن قرار می گیرد و کرپ زن می تواند به آسانی آن را بر هم بکوبد.
گیلانی ها اگرچه قیمه و قرمه سبزی و هلیم را به عنوان نذری رایج ماه محرم می شناسند اما به جز این غذاها، پخت و توزیع نوعی شیرینی به نام "ککه" یا "کشته" هم در این منطقه مرسوم است. این شیرینی با آرد، شکر، آب و روغن تهیه و در تنورهای خانگی پخته می شود. آنها همچنین با شربت های سنتی و عرقیات محلی شان از عزاداران پذیرایی می کنند.