نطنز در سال های اخیر در صدر اخبار رسانه ها قرارگرفت. از وقتی حرف انرژی هسته ای به میان آمد این شهر نیمه کوهستانی هم از خلوت خود بیرون آمد و در رسانه ها جا خوش کرد. اما تا پیش از این به تحفه اش معروف بود که بسیاری هم آن را نمیشناسند.
به آنها که اهل سفرند توصیه می کنیم که تا هوا سرد نشده است، سفر به نطنز را از دست ندهند، که اگر غفلت کنند باید صبر کنند تا گرمای سال آینده. نه آن که نشود سفر کرد؛ می شود، فقط سرما گاه چنان شدید می شود که امکان ماندن در فضای بیرون از خانه و بازدید از این شهر تاریخی را منتفی میکند.
برای رسیدن به نطنز باید از کاشان رد شوید و به سمت اصفهان ادامه مسیر دهید، جاده نطنز از مسیر اصلی جدا می شود و تا پای کوههای کرکس می رود.
کوه کرکس، بخشی از نیمه شمالی رشته کوههای مرکزی ایران و حاصل گدازههایی است که از راه شکافهای موجود در سطح زمین به بیرون راه یافتهاند. قلههای کوهستان کرکس به علت ارتفاع زیاد تقریباً نیمی از سال پوشیده از برف بوده و منبع اصلی چشمههای متعددی است که در دامنههای این کوهستان جریان دارند.
نطنز در کوهپایه کوه کرکس واقع شده، شهری تاریخی در استان اصفهان که نام قدیم آن" بلیده" بوده است.
یکی از شناخته شده ترین اجزای شهری در نطنز درختان سالخورده آن است، در یکی از محله های شهر به نام کوی رهن، چنار قدیمی نشسته است که امروز بعنوان یک جاذبه شناخته می شود. قدمت این درخت تنومند طبق گفته اهالی قدیمی محل به زمان امام حسن عسگری (ع)می رسد. قطر تنه درخت درقسمت پایین حدود 6متر و ارتفاع آن به حدود 30 متر میرسد.
شهر هنوز شکل قدیمی خود را حفظ کرده است و پر از کوچه باغ است. آب در این شهر فراوان است و اگر تصورتان از یک شهر کویری شهری خشک و بی آب است در سفر به نطنز به اشتباه تان پی خواهید برد؛ از هر کوچه و خیابان نهری پر از آب روان است.
مسجد جمعه یا مسجد جامع نطنز مجموعهای از چندین بنا است که این بناها در دوران الجایتو خدابنده و پسرش ابوسعید بهادرخان در طول چندین سال ساخته شدهاست. از نقاط دیدنی مسجد، کانال قنات آبی است که با چند پله ازصحن مسجد به آن میرسید . ساختمان مسجد، از آجر و ملات ساخته شده و با آهک پوشیده و تزیین شدهاست.
در همان نزدیکی مسجد جامع، آتشکده باستانی نطنز در میان باغی با صفا قرار گرفته، و در میان باغی قرار دارد که دیدن اش خالی از لطف نیست.
همانطور که توقع دارید این آتشکده هم بنایی از عهد ساسانی است و از جمله بناهای نادری است که به شکل زمان ساختش باقی مانده است.
این ساختمان 2 متری چهارستون از هفت ستون اولیه خود را حفظ کرده، همچنین یک اتاق از چهار اتاق آن هم بجا مانده و بقیه فروریختهاست.
در هرکجای نطنز که بیایستید " گنبد باز " بنحوی در معرض دید شما قرار می گیرد. گفته می شود که این گنبد به دستور شاه عباس ساخته شده است. جریان ساخت آن به این ترتیب بوده است که شاه عباس تمرینات جنگی و شکارهای خود را در دشت های بین نطنز و اردستان انجام میداده و یک بازشکاری به نام " باز لوند" در این شکارگاه ها وجود داشته است که مورد توجه شاه عباس قرار داشته، این باز در جنگ بایک عقاب زخمی شده و پس از چند روز می میرد، شاه که این موجود دوست داشتنی را از دست رفته می بیند در محلی که باز صید عقاب شده بوده گنبد باز را در سال 1001، بنا می نهد.
دیدن بقعه شیخ عبدالصمد نطنزی را هم نباید از دست داد چرا که این ساختمان تقریبا همزمان با مسجد جامع و در سال 707هجری ساخته شدهاند. در راهرو مشترک ما بین مسجد و مقبره شیخ عبدالصمد سردر مخصوصی برای خانقاه ساخته شده که کتیبه آجری آن به خط ثلث برجسته باقی مانده است.
گفتنی است؛ قسمتی از بالای محراب آرامگاه شیخ عبدالصمد هم اکنون در موزه ویکتوریا و آلبرت لندن نگهداری میشود. قسمتهایی از این محراب در اواخر قرن گذشته به سرقت رفته بود.
قلعه اشکانی طرق، عمارت خشتی بزرگی است که از دوران قاجار تا به حال غیر مسکونی مانده است و به همین دلیل به عنوان مهریه و جهیزیه در تملک زنان قرار گرفته است.
این قلعه خشتی که در بلندی روستا قرار دارد مجموعهای سه طبقه است: طبقه اول مخصوص نگهداری دام است، طبقه به عنوان انبار کاه و یونجه مورد استفاده قرار می گیرد و طبقه فوقانی مسکونی بوده است.
در بالای قلعه، اتاقک های دیدهبانی قرار دارد، زیر قلعه هم تونلهایی وجود دارد که در مواقع خطر مخفیگاه اهالی روستا بوده است.
هنگام بازگشت از نطنز، در حالیکه انبوهی خاطره خوش و احتمالا مقدار زیادی میوه و خشکبار با خود برمی گردانید، حتما حسرت می خورید که چرا شهری به این زیبایی و قدمت فقط به خاطر انرژی هسته ای به شهرت رسیده است.
از قدیم به هر آنچه بی رقیب و تک بوده تحفه می گفته اند،البته این واژه به تدریج شکلی طنز و کنایه آمیز به خود گرفت. وهر وقت لازم بوده بر شدت این وجه طنزآمیز تاکید شود، از پسوند نطنز استفاده شده است.
در مورد اینکه تحفه واقعی نطنز چیست روایات زیاد است، گروهی معتقدند نوعی محصول خشکبار است که متشکل از میوهای به نام الگ (از خانواده هلو است که بسیار شیرین است و فقط در آبادیهای نطنز به دست میآید) و و به آن خاکه قند، مغزگردو، گرد دارچین و هل اضافه می کنند و در اصطلاح محلی به آن جوز قند می گوینداست. جوزقند، امروز نه به شکل خانگی و سنتی بلکه عمدتا به شکل صنعتی در مغازه های خشکبارفروشی نطنز قابل تهیه است.
اما آنچه اکثر مردم بر آن توافق دارند این است که تحفه نطنز چیزی نیست جز گلابی خوش طعم و رنگ نطنز که در تعداد محدود اما با کیفیت فوق العاده در این شهر کشت می شود. عطر و طعم گلابی نطنز حقیقتا منحصر بفرد است و عجیب نیست اگر منظور از تحفه نطنز همین میوه باشد. اگر در فصل مناسبی به این شهر سفر کنید می توانید از باغ ها و میوه فروشی های شهر آن را تهیه کنید. انار بادرود هم از دیگر محصولات نطنز است که در کنار گردوی مرغوب آن از سوغات شهر به شمار می روند.
ظروف چینی که به روش دستی تهیه می شوند از دیگر سوغاتی هستند که در قالب صنایع دستی شهر به فروش می رسند. قالی نطنز هم از زمره قالی های با کیفیت ایران است که در روستاهای نطنز بافته می شود.
نطنز تقریبا در میانه راه تهران به اصفهان در امتداد کوه های کرکس قرار دارد. پس از عبور از کاشان خروجی از جاده اصلی منشعب می شود که با طی حدود یک ساعت شما را به نطنز می رساند.
پس از عبور از کاشان خروجی از جاده اصلی منشعب می شود که با طی حدود یک ساعت شما را به نطنز می رساند.
در طول مسیر اماکن پذیرایی بین راهی با امکانات قابل قبولی برای مسافران وجود دارد. در شهر اقامتگاه های قابل قبولی برا ی مسافران وجود دارد. هتل شاهین در خیابان امام خمینی و هتل سرابان در خیابان سرابان از جمله آنها هستند.