كم‌كم به روزهای آغازین سال جدید نزدیك می‌شویم. تعطیلات نوروز فرصت مناسبی است تا در صورتی كه مخارج سنگین زندگی در این روزها مجالی فراهم كند، خسته از یك سال پر فراز و نشیب چند روزی را به بهانه گشت و گذار و رفع خستگی یا دیدن اقوام به گوشه و كنار كشورمان سفر كنیم.
اما پیش از هر چیز باید تكلیفمان را با خودمان معلوم كنیم و بدانیم چه هدفی از سفر كردن در سر داریم؟ فرقی نمی‌كند با هواپیما، قطار، اتوبوس یا خودروی شخصی؛ پاسخ مطمئنا یكسان خواهد بود؛ رقم زدن لحظه‌های به‌یادماندنی برای همه اعضای خانواده در اولین روزهای سال جدید.
حالا اگر این خاطره‌سازی‌ها با خودروی شخصی و گذر از جاده‌ها، تماشای مناظر دیدنی و مواجه شدن با شهرها و روستاهای جدید رقم بخورد، مسلما لطف دیگری خواهد داشت. تا اینجا همه چیز به نفع خودروی شخصی و آزادی عملی است كه برای خانواده در سفر فراهم می‌آورد ولی اگر نگاهی به آمار تصادفات و سوانح رانندگی در كشورمان بیندازیم، متوجه می‌شویم سفر با خودرو برای برخی از هموطنان ما تلخ‌ترین خاطره زندگی آنها به حساب می‌آید كه نه فقط نوروز بلكه كل زندگیشان را تلخ می‌كند.
بد نیست بدانیم متوسط مرگ و میر بر اثر سوانح رانندگی در كشورمان تقریبا دو برابر مقدار متوسط جهانی است و این میزان در تعطیلات نوروز به علت چند برابر شدن حجم خودروهای عبوری از جاده‌های كشور بیشتر می‌شود بنابراین برای تبدیل سفر با خودروی شخصی به دلپذیرترین، امن‌ترین و به یادماندنی‌ترین راه سپری كردن تعطیلات باید به دو عاملی كه در این زمینه می‌توانیم در آنها تاثیرگذار باشیم؛ توجه ویژه كنیم، یكی خود خودرو و دیگری نحوه رانندگی ما با آن.
یك سفر برون‌شهری نسبتا طولانی امتحانی جدی برای خودرو ما به حساب می‌آید. حتی مشكل و مساله‌ای پیش پاافتاده مثل برف‌پاك‌كن فرسوده، تایر بالانس نشده یا تنظیم نامناسب چرخ‌ها میتواند مشكلات فراوانی را در یك مسافرت طولانی با خودروی شخصی به بار آورد.
حال آن كه اگر به یك‌سری نكات قبل از سفر توجه كنیم، با مسائلی مثل بروز تصادف، سرگردانی در جاده و تركیدن لاستیك كه معمولا به دلیل سهل‌انگاری در بازبینی خودرو، بسیاری از مسافران را دچار مشكل می‌كند، مواجه نخواهیم شد و خواهیم دید كه یادآوری خاطرات سفر به‌جای ترس و استرس با لبخندی بر چهره همراه خواهد بود.
پیشگیری بهتر از درمان است. این جمله‌ای است كه بدون شك در مورد سلامت خودروهای ما نیز صدق می‌كند. قبل از سفر بهتر است به یك مكانیك قابل اطمینان مراجعه كنیم تا او سلامت ماشینمان را تائید كند و سرویس‌های مختلف را انجام دهد.
اما برای این كه خیالمان از ماشین راحت شود، بهتر است خودمان دست به كار شویم و درپوش موتور را بالا بزنیم و اول از همه به بخش‌ها و اجزای مختلف این قسمت از ماشین نگاهی بیندازیم.
مهم نیست اگر چیز زیادی از آن سر درنمی‌آوریم، كافی است چند سوال ساده از خودمان بپرسیم. آیا همه چیز سر جای خود به نظر می‌رسد؟ خبری از نشت هیچ مایعی نیست؟ اتصالات باتری تمیز هستند؟
اگر راننده هستید حتما تا به حال بارها روغن موتور ماشینتان را چك كرده‌اید. اگر روغن موتور روی میله اندازه‌گیری یا همان گیج روغن خیلی تیره به نظر می‌رسد، بهتر است آن را قبل از سفر تعویض كنیم. اگر هم موتور به اصطلاح روغن كم كرده باشد، خوب است آن را با همان نوع روغن پر كرد.(البته در صورت تكرار چنین اتفاقی حتما به مكانیك مراجعه كنید.) اگر متوجه شدیم موتور ماشین در فواصل بین تعویض روغن، باز هم نیازمند مقدار بیشتری روغن است، باید در طول سفر مقداری روغن موتور اضافه در خودرو داشته باشیم.
بسیاری از مشكلات موتوری خودرو به تعویض شدن بموقع روغن موتور مربوط می‌شود. اگر موعد تعویض روغن موتور خودرویتان نزدیك است، حتما آن راقبل از سفر انجام دهید.
فراموش نكنیم سطح آب رادیاتور را هم قبل از حركت چك كنیم تا پایین نیامده باشد و البته از یاد نبریم كه هیچ‌گاه در حالی كه موتور روشن یا تازه خاموش شده است، در رادیاتور را باز نكنیم.
وضع باتری را به صورت چشمی بازبینی كنید. اگر نشت، ترك یا دیگر موارد را روی آن دیدید، باید باتری نو جایگزین آن كرد. مطمئن شوید كه اتصالات باتری محكم و دچار خوردگی و پوسیدگی نشده است.
متاسفانه راهی برای تعیین عمر باتری وجود ندارد؛ به طوری كه گاهی بدون هیچ علامتی از كار می‌افتد. با وجود این اگر حس می‌كنید در زمان روشن كردن ماشین، موتور كندتر از وضع معمول خود شروع به كار می‌كند، به احتمال فراوان باتری روزهای پایانی عمر خود را سپری می‌كند.
اگر در خاطرتان نیست كه چه زمانی فیلتر هوا را عوض كرده‌اید، بهتر است آن را قبل از مسافرت تعویض كنید. فیلتر هوای كثیف عاملی برای كاهش توان خودروست. بنابراین به فكر اسب بخارهای حیاتی در جاده باشید كه میتواند در سبقت در جاده دوطرفه به دادتان برسد.
سطح روغن ترمز را حتما چك كنید. از روغن فرمان هم بازدید كرده، همچنین محفظه آب شیشه‌شور را پر از آب جوشیده سرد یا مایع آماده مخصوص كنید. در كل به هر چیز غیرمعمول توجه كنید و به فكر رفع آن قبل از سفر باشید.
رانندگی در جاده و اتوبان بین‌شهری تفاوت‌های زیادی با رانندگی در شهر دارد. قبل از آغاز سفر از سلامت و عملكرد مناسب بوق، برف پاك‌كن و چراغ‌ها حتما مطمئن شوید. دو لامپ یدكی در ماشین داشته باشید. یكی برای چراغ‌های جلو و دیگری برای چراغ‌های عقب. از سلامت بخاری و سیستم تهویه مطبوع خودروی خود مطمئن شوید. بخصوص كه این روزها خیلی وقت‌ها مجبور به استفاده از قطعات یدكی چینی بی‌كیفیت و غیرقابل پیش‌بینی هستیم.
برف پاك‌كن‌ها
اگر برف پاك‌كن‌های خودرویتان بخوبی شیشه را تمیز نمی‌كند، حتما قبل از سفر آنها را با یك نمونه غیرچینی تعویض كنید. البته قبل از آن می‌توانید صرفا بخش لاستیكی برف پاك‌كن را عوض كنید و در صورتی كه باز هم مشكل وجود داشت، كل مجموعه آن را عوض كنید.
فشار باد تایر را چك كنید. فشار سفارش شده سازنده خودرویتان معمولا در برچسبی پشت در صندوق عقب یا روی ستون در سمت راننده چسبانده شده است. اگر كمی لرزه حین رانندگی احساس می‌كنید، باید تایرها را بالانس كنید. همچنین به خود تایرها هم توجه كنید.
تایر‌های با عاج كمتر از استاندارد و خرده شده ضریب ایمنی سفرهای برون‌شهری را بشدت پایین می‌آورد.
هر خودروی سواری معمولا چند تایر دارد؟ اگر پاسخ شما به این سوال پنج عدد باشد، پس حتما به اهمیت حضور تایر زاپاس همیشه آماده برای استفاده در خودرو و سفر واقف هستید. فشار باد تایر زاپاس را چك كنید و آن را هم اندازه دیگر تایرها نگه دارید. با مكانیزم بیرون آوردن زاپاس از جای خود آشنا باشید. آچار چرخ و جك را در جایی قرار دهید كه در موقع احتیاج، بی‌نیاز از این باشید كه دنبالشان بگردید. با یك بار باز و بسته كردن جك نیز از سلامت و عملكرد مناسب آن مطمئن شوید.
با تمام تمهیداتی كه برای یك سفر ایمن و بی‌دردسر به كار می‌برید، باز هم ممكن است خودروی شما خراب شود. برای تعمیر یا رسیدن كمك در این مواقع بسته به زمان، مكان و البته شرایط جوی كه در آن قرار دارید، ممكن است مجبور شوید چند ساعتی انتظار بكشید بنابراین باید خود را برای مواجهه با این پیشامدها در سفر آماده كنید، یعنی یك بسته ویژه برای استفاده در چنین شرایطی در صندوق عقب خودرو داشته باشید و مطمئن شوید هرچه برای رویارویی با این شرایط نیاز دارید، در دسترس است از ابزارهای فنی و قطعات یدكی گرفته تا كابل، دستكش، پتو، چراغ قوه و البته آب و خوردنی‌های پرانرژی. به جای غذاهای تازه و گوشتی بسته‌های ایمنی را با خوراكی‌های ماندگار و پركالری مثل شكلات، خرمای خشك و بیسكویت پر كنید.
چند بطری یك و نیم لیتری آب هم در بسته جای دهید. بهتر است هریك از اعضای خانواده یك لباس گرم و در صورت امكان بادگیر سبك نیز به این بسته نجات اضافه كند.
یك چراغ قوه بزرگ و چراغ چشمك‌زن یا چراغ خطرهای چندكاره حتما جایی در این بسته داشته باشید تا از خطرات ممكن در توقف‌های كنار جاده در شب در امان بمانید.
پایان عمر باتری ماشین اصلا مشخص نیست. پس بهتر است یك دست كابل مخصوص باتری به باتری كردن در بسته ایمنی داشته باشید.
یك جعبه كمك‌های اولیه كوچك و كاربردی نیز میتواند خیلی به‌دردبخور باشد. علاوه بر مواردی كه گفته شد چند پتوی كوچك و سبك مسافرتی و یك فندك برای آتش افروختن نیز میتواند از شما در برابر سرمای احتمالی شب‌محافظت كند البته یادمان باشد نباید این بسته احتیاطی را آن‌گونه پر كرد كه خیلی سنگین شود و بر مصرف سوخت خودرو تاثیر محسوس بگذارد.
شاید یكی از مهم‌ترین لوازمی كه هر راننده‌ای باید در سفر است همراه خود داشته باشد، یك كپسول اطفای حریق كوچك كه بهتر است در صندوق عقب یا داخل اتاق خودرو در دسترس باشد.
امیدواریم این كپسول اصلا به كار شما نیاید، اما شاید بتواند جان انسان‌های دیگر را نجات دهد. سفر خوش!
رانندگی در فواصل طولانی میتواند حتی برای باتجربه‌ترین راننده‌ها یك چالش باشد. خستگی باعث كاهش دقت می‌شود و در این صورت ممكن است به تصادف و حادثه‌ای ناگوار منجر شود.
دید كمتر و تفاوت فاحش نور خودروهایی كه از روبه‌رو می‌آیند با تاریكی محیط اطراف، رانندگی پس از غروب آفتاب را به تجربه‌ای خسته‌كننده تبدیل می‌كند. بنابراین بهتر است در روز سفر كنیم، بخصوص زمانی كه از مسیر و چگونگی شرایط جاده بی‌اطلاع هستیم، خیلی زود از خانه بیرون بزنیم.
اگر مسافت مبدا تا مقصد، طوری است كه به بیش از یك روز رانندگی نیاز دارد، بسیار عالی می‌شود اگر سعی كنیم شهری را از قبل به عنوان مقصد روز اول انتخاب كرده و حتی فكری هم برای جای خواب و استراحت بكنیم.
هر دو ساعت یكبار حداقل به مدت پنج تا ده دقیقه در مراكز خدمات رفاهی بین جاده‌ای یا نقاط ایمن ماشینتان را پارك كنید. از ماشین پیاده شوید و كمی قدم بزنید. آبی به صورت خود بزنید و سعی كنید كمی عضلات خود را بكشید تا خستگی را از تن در كنید.
نباید هیچ عاملی حواستان را از رانندگی پرت كند. در صورتی كه با دیگر سرنشینان خودرو به صحبت مشغول هستید، سعی نكنید با وی تماس چشمی برقرار كنید.
لباس‌ها و كفش نامناسب هم میتواند عامل ایجاد حواس‌پرتی شود. یادتان باشد اگر كودك همراه خود دارید، از مسافرت تنهایی با او بپرهیزید.
به هیچ وجه برای مراقبت از كودك، برداشتن چیزی از صندلی عقب یا هر بهانه دیگری، هنگام رانندگی به عقب برنگردید، حتی اگر برای یك ثانیه باشد.
در این حالت اگرچه دست‌ها به مغز پیام می‌دهند كه خودرو را در مسیر مستقیم هدایت می‌كنند، اما ناخودآگاه خودرو به همان سمتی كه شما چرخیده‌اید، منحرف می‌شود و این از عجایب حادثه آفرین مغز است.