گردش در دشت‌ها معمولا حسی از آزادی و رهایی در انسان شهرنشین كه این روزها را در هیاهو، آلودگی و ترافیك شهری می‌گذراند، به‌وجود می‌آورد. تنها تماشای دشت‌های پهناوری كه تا دوردست‌ها ادامه دارند، بی‌هیچ دیواری، بی‌هیچ پدیده نازیبا و بیهوده‌ای، بی‌هیچ آلودگی هوا یا صوتی، روح انسان را تصفیه می‌كند.
قطعا گذران یك روز یا حتی یك نیم‌روز در دشت‌هایی كه با سخاوت هر آنچه دارند به انسان‌ها پیشكش می‌كنند، می‌تواند یكی از روح‌انگیزترین تجربه‌های زندگی هر فرد باشد و چه نیكوست كه ما نیز در قالب گردشگر در مقابل این سخاوت زمین، قدری سپاسگزار بوده و این میراث دیرین را برای نسل‌های آینده سالم و پاكیزه نگه‌داریم.
این دشت كه به گُرچال نیز شهرت دارد در البرز مركزی، بالای روستای افجه شهرستان شمیران در استان تهران، قرار دارد. علت نامگذاری این دشت، كاشت هویج در آن در روزگاران گذشته بوده است. البته امروزه اثری از هویج در آن نمی‌توان یافت. در ضلع شمالی این دشت، گردنه افجه قرار دارد كه بقایای راهی مالرو در آن دیده می‌شود. این راه، دشت هویج را به دشت لار و دیگر ارتفاعات البرز مركزی مرتبط می‌سازد.
قله ریزان، آتشكوه، مهرچال و پرشون از قله‌های مجاور دشت هویج محسوب می‌شوند. دشت هویج یكی از مكان‌های مورد علاقه گردشگران طبیعت‌گرد تهرانی است كه در آن چادر زده و چند روزی را در دامان طبیعت می‌گذرانند. اگر بخواهید از تهران به دشت هویج سفر كنید، باید حدود 5 كیلومتر در جاده لشكرك طی کنید و لواسان را پشت سر بگذارید تا به روستای افجه برسید، در شمال این روستا دشت در انتظار شما، آغوش باز كرده است.
نرگس‌زارهای زیبای فارس با وسعت تقریبی 65 هكتار در شهرستان كازرون قرار دارد. این مجموعه دشت‌ها كه مهم‌ترین آنها در دو منطقه جره و بلبلك قرار دارند می‌توان به‌جرات یكی از بهترین مقصدهای گردشگری در زمستان بویژه بهمن و اسفند دانست.
بوته‌‌های نرگس این دشت‌های وسیع در بهمن به گل می‌نشیند و منظره‌ای چشم‌نواز را به‌همراه رایحه‌ای بهشتی به گردشگران عرضه می‌كند. گرچه در برخی مناطق دیگر فارس همچون خفر، شیراز و فراشبند دشت‌های نرگس وجود دارد اما كیفیت نرگس‌زارهای كازرون بسیار بالاتر است. نرگس‌های این دشت‌ها به بسیاری از مناطق داخل كشور و كشورهای حاشیه خلیج فارس صادر می‌شود. نرگس شهلای کازرون از جمله نوع نرگس‌هایی است که از نظر مرغوبیت، شرایط منحصربه‌فردی دارد.
دشت مغان یكی از زیباترین دشت‌ها و چشم‌اندازهای طبیعی كشور محسوب می‌شود. این دشت كه در ساحل جنوبی رود ارس و غرب دریاچه مازندران واقع شده جلگه‌ای است در شمالی‌ترین قسمت استان اردبیل. این دشت به سبب حاصلخیزی خاك و شرایط مساعد آب و هوایی به‌عنوان یكی از قطب‌های كشاورزی و دامپروری ایران شهرت دارد.
دشت مغان همچنین از لحاظ زیست‌محیطی نیز یكی از مهم‌ترین مناطق در كشور است؛ چرا كه محل زمستان‌گذرانی بسیاری از گونه‌های نادر پرندگان مهاجر محسوب می‌شود. به سبب تنوع و نایابی این پرندگان، دشت مغان به عنوان یكی از جاذبه‌های مهم گردشگران طبیعت‌گرد و تماشاگران پرندگان شناخته می‌شود. دشت مغان از سه شهر گرمی، بیله سوار و پارس آباد تشکیل شده است. طبق منابع یک سوم این دشت در ایران قرار دارد و مابقی در جمهوری آذربایجان است.
مشهورترین دشت لاله در ایران، دشت لاله‌های واژگون شهرستان كوهرنگ است كه در 90 كیلومتری شهركرد در استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد. این دشت كه یكی از مناطق حفاظت شده محیط زیست ایران است، با مساحتی حدود 3600 هكتار یكی از مراكز اصلی رویش گونه گیاهی كمیاب و زیبای لاله واژگون محسوب می‌شود.
این گل‌های منحصربه‌فرد كه در زبان مردم محلی �اشك‌مریم� خوانده می‌شوند، از اواخر فروردین می‌شكفند و تا اواخر اردیبهشت به مدت یك ماه چشم‌انداز بی‌نظیری را به گردشگران بی‌شماری عرضه می‌كنند. رویشگاه اصلی این گیاه نادر، دامنه کوههای آب‌کاسه خوربه، گرگانک و مناطق بنواستکی و مله زرده‌است. لاله‌های واژگون، که در زبان محلی اشک مریم نامیده می‌شوند، در اواخر فروردین ماه به گل می‌نشینند و تا اواخر اردیبهشت گل‌های خود را حفظ می‌کنند.
دشت ناز در 29 كیلومتری شمال‌شرقی ساری در مازندران واقع شده است. این دشت با وسعتی حدود 56 هكتار از سال 1346 به‌عنوان پناهگاهی برای حفاظت و تكثیر گوزن زرد ایرانی یكی از نادرترین گونه‌های گوزن در جهان، در نظر گرفته شد. به طور كلی دشت ناز منطقه‌ای كوهستانی است كه از جنگل‌های هیركانی تشكیل شده است. این دشت با داشتن بیش از 447 گونه گیاهی یكی از مهم‌ترین اكوسیستم‌های طبیعی ایران را داراست.
طبیعت‌گردانی كه به دشت ناز سفر می‌كنند، این امكان را دارند كه در كنار تماشای گوزن زرد ایرانی، از تماشای شوكاها، مرال‌ها، قرقاول‌ها و گربه‌های وحشی موجود در این دشت بهره ببرند. البته باید توجه داشت كه ورود به چنین منطقه زیستی حساسی به‌عنوان گردشگر یا طبیعت‌گرد باید با اجازه و نظارت محیط‌بانان و حضور راهنمایان حرفه‌ای صورت گیرد.
دشت تَرارُو ـ هرمزگان
تَرارُو دشت گسترده‌ای در بادیه جنوبی �كوخرد� شهرستان بستك در غرب استان هرمزگان است. این دشت در ناحیه تنب ترارو واقع است. دشت ترارو در واقع نخلستان وسیعی است به همراه زمین كشت جو و گندم.
آب انبارها (بركه‌های) متعددی نیز در این دشت پهناور وجود دارد. در فصل زمستان و بهار و بعد از بارش باران، اَكال (گیاهی از تیره ریشه‌داران رده قارچ‌ها كه پس از باران می‌‌روید) به‌شكل غیر قابل تصور در این دشت تشكیل می‌شود، مردم كوخرد در این موسم برای جمع كردن خیر (خوراكی خوشمزه و مقوی این منطقه) و اكال گروه‌گروه به آنجا می‌روند. درختان سمر وكُنار تنومندی در دشت ترارو وجود دارند و گردشگرانی كه به آنجا می‌روند در سایه این درختان بزرگ منزل می‌گیرند.
دشت شقایق‌های وحشی در دامنه‌های كوهستانی تالش در شمال گیلان قرار دارد. این دشت كه از چشم‌اندازهای منحصربه‌فرد منطقه تالش محسوب می‌شود، در خرداد به گل می‌نشیند. عمر تقریبی این گل‌ها یك ماه است. در سال‌های اخیر با ورود بی‌رویه گردشگران و انجام رفتارهای تخریبی همچون چیدن گل‌ها، دویدن در میان دشت و لگدمال كردن آنها و...
این دشت به شدت آسیب دیده است. با توجه به این‌كه شقایق‌های وحشی از دسته گیاهان خودرو هستند و با چنین رفتارهای غیرمسئولانه‌ای سال به سال از وسعت این دشت‌ها كاسته می‌شود. چرای بی‌ریه دام نیز از دیگر مشكلات این دشت زیباست كه مانع از گرده‌گیری و غنچه‌افشانی شقایق‌های وحشی می‌گردد.
منطقه نمونه گردشگری دشت بزرگ در شهرستان ایذه در فاصله تقریبی 257 كیلومتری از مركز خوزستان واقع شده است. این دشت در محدوده منطقه حفاظت شده �شالو مونگشت� كه از مناطق حافظت شده محیط‌زیست خوزستان محسوب می‌شود، قرار گرفته است. این منطقه توسط كوه های مجاور احاطه شده و دارای سكنه عشایر كوچ رو بوده كه در زمستان به این مناطق وارد و در تابستان از مناطق كوچ می کنند. کوهستانی بودن، وجود مناظر زیبای طبیعی و دور بودن از هیاهوی شهر باعث شده است تا در همه فصول سال علاقمندان زیادی جهت تفریح و استراحت به این منطقه بیایند .
دشت بزرگ دارای تنوع گیاهی زیادی است كه علاوه بر ایجاد چشم‌اندازهای طبیعی فوق‌العاده، اهمیت زیستی بالایی دارد. از مهم‌ترین گونه‌های گیاهی این منطقه می‌توان به بلوط، انار، زبان‌گنجشك، آویشن و‌كرفس وحشی اشاره كرد. دشت بزرگ همچنین دارای تنوع جانوری بالایی است كه از مهم‌ترین آنها می‌توان به پلنگ، خرس قهوه‌ای، سنجاب ایرانی، تیرمار، خدنگ كوچك، سنجابك درختی، پرندگان شكاری، گرزه مار، مار سرسیاه و ماركوتوله پارسی اشاره كرد. گردشگرانی كه به این دشت سفر می‌كنند این امكان را دارند كه از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی شهرستان‌های لردگان و ایذه كه بسیار متنوع نیز هستند، بازدید كنند.
دشت شقایق‌های كالپوش در 200 كیلومتری شمال شرقی شاهرود حد فاصل شهرستان شاهرود و گنبد كاووس واقع شده است. این دشت به همراه دشت آفتابگردان‌ها، جنگل دشت شاد، جنگل و آبشار نام نیك یكی از مناطق نمونه گردشگری استان سمنان را تشكیل داده‌اند.
گل‌های شقایق از اواسط اردیبهشت می‌رویند و تا اواخر بهار به حیات خود ادامه داده و چهره این دشت را یكسره گلگون می‌كنند. همه ساله تورهای طبیعت‌گردی بسیاری بخصوص از تهران، گرگان، بجنورد و مشهد راهی این دشت حاصلخیز می‌شوند و از زیبایی منحصربه‌فرد آن لذت می‌برند. مسیر دسترسی آن به گونه ای است که پس از طی 60 کیلومتر از مسیر شاهرود - مشهد با رسیدن به شهر میامی به سمت شمال تغییر مسیر داده و در نهایت به منطقه کالپوش منتهی می شود.
دشت لار از شمال به كوه‌های شهرستان نور مازندران، از جنوب به آبعلی، از غرب به خاتون بارگاه و گرمابدر لواسان كوچك، از جنوب‌غربی به لواسان بزرگ، از شرق و شمال‌شرقی به كوه دماوند و از جنوب‌شرقی به پلور مازندران می‌رسد. براین اساس در تقسیمات كشوری، بخشی از دشت لار كه به نوعی در كوهپایه دماوند واقع شده، جزو بخش لاریجان شهرستان آمل استان مازندران محسوب شده و بخشی دیگر در بخش لواسانات شهرستان شمیران استان تهران قرار گرفته است. وسعت دشت لار حدود 73500 هكتار است. این دشت سال 54 به پارك ملی تبدیل شد و سپس سال 61 براساس مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام شد.
به دلیل مشكلات زیست‌محیطی پیش آمده در دشت لار از سال 70 برخی مناطق این دشت به عنوان مكان‌های شكار و تیراندازی ممنوع تحت مراقبت قرار گرفت. از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری دشت لار می‌توان به رود و دریاچه لار كه در پشت سد لار پدید آمده اشاره كرد. این دریاچه 20 كیلومتری، سالانه گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌كند. لار در تاریخ ابن اسفندیار در کتاب تاریخ تبرستان به سال 613 هجری می نویسد: و مازندران محدث است به حکم آنکه مازندران بحد مغربست و به مازندران پادشاهی بود چون رستم زال آنجا شد او را بکشت. منسوب این ولایت را موز اندرون گفتند بسبب آنکه موز نام کوهیست از حد گیلان کشیده تا به لار و قصران که موز کوه گویند همچنین تا بجاجرم یعنی این ولایت درون کوه موزست.