برج طغرل هشتاد و یكمین سالروز ثبت خودرا در فهرست آثار ملی، نیمه دوم دی ماه پشت سرگذاشت. برجی كه گفته می‌شود یكی از سه برج نماد تهران است و در كنار دو برج مدرن آزادی و برج میلاد بخشی از هویت تاریخی تهران را تشكیل می‌دهد.
برج آرامگاه طغرل در شرق آرامگاه ابن بابویه در شهرری واقع شده است كه از آثار بر جای مانده از دوره سلجوقیان است. این برج بدون احتساب گنبد مخروطی شكل كه امروز اثری از آن باقی نمانده است، حدود 20 متر ارتفاع دارد.
داستان شكل‌گیری این برج و نامگذاری‌اش هم جالب است؛ طغرل‌بیك یكم در سال 455 هجری قمری زمانی كه از راه بغداد به پایتخت خود بازمی‌گشت دچار بیماری می‌شود و در سن 70 سالگی فوت می‌كند و جسد او را در مقبره‌ای كه از قبل برای او آماده كرده بودند دفن می‌كنند.
سبك معماری استفاده شده در این برج مربوط به معماری رازی است كه این سبك در قرن سوم آغاز و درقرن پنجم هجری قمری به اوج شكوفایی خودش می‌رسد، سبكی كه تلفیقی از معماری پارتی و پارسی است. كتیبه‌هایی كه روی این بنا وجود داشته، در دوره ناصرالدین شاه كه این برج مورد مرمت قرار می‌گیرد از بین می‌رود. این برج آرامگاه همچنین مانند سایر آرامگاه‌های سلجوقی دارای گنبدی بوده كه در زلزله فرو ریخته است.
در مورد كاربردهای دیگر این برج نظرات جالبی وجود دارد مثلا این برج حكم جهت‌نما را داشته و شب‌ها با روشن‌كردن آتش بر بالای آن، كاروانیان می‌توانستند مسیر ورود به شهر را تشخیص دهند.
سطح بدنه بیرونی این برج كه به 24 ترك تقسیم شده، علاوه بر استحكام بنا و زیبایی احتمالا به عنوان ساعت آفتابی نیز مورد استفاده قرار می‌گرفته است و با سایه‌هایی كه روی زمین به واسطه این ترك‌ها ایجاد می‌شد مردم می‌توانستند اوقات شرعی را متوجه شوند.
این برج كه دو بار در سال‌های 1301 و 1377 مورد مرمت قرار گرفته، قرار است با ایجاد مجموعه‌های فرهنگی در اطراف آن به مكانی دیدنی و همچنین فرهنگی برای جذب گردشگران و دوستداران میراث فرهنگی تبدیل شود و شهرداری قصد دارد با خرید خانه‌های مسكونی و حتی تجاری محوطه اطراف این برج را برای ایجاد فضاهای فرهنگی تا 30 هزار مترمربع گسترش دهد.
گروهی این بنای تاریخی شهر تهران را مدفن همان حاکم مهاجم خوانده‌اند که جذب در فرهنگ آن زمان ایران، حضورش موجب آبادانی آن نقطه از شهر تاریخی شد. برخی دیگر می‌گویند سلطان‌طغرل بیک‌سلجوقی نه، که خلیل‌سلطان از فرزندان تیمورلنگ و همسر او شادالملک در سردابه برج دفن شده‌اند. اما سیدمحمد محیط‌طباطبایی، استاد ادبیات و فرهنگ ایران که خود از غنودگان در جوار این برج تاریخی است با استناد به تحقیقات زیادی که بر بنای برج طغرل و شخصیت آرمیده در آن داشت معتقد بود هیچ‌یک از نظریه‌پردازان درخصوص برج و شخصیت دفن شده در آن درست نمی‌گویند. استاد محمد محیط‌طباطبایی نوشت که برج طغرل در نزدیکی گورستان تاریخی ابن‌بابویه تهران مدفن ابواسحاق ابراهیم‌بن‌احمد بن‌اسماعیل از دانشمندان مسلمان قرن سوم هجری مشهور به ابراهیم خواص است.
آن طور که در برخی منابع مکتوب نقل شده ودر سایت مرجع ویکی‌پدیا نیز آمده است ابن‌جوزی، فقیه و محدث، متکلم و تاریخ‌نگار حنبلی مذهب بغدادی در مورد ابراهیم خواص گفته است که وی از مشایخ صوفیه بود که در ری اقامت داشت اما جامی، شاعر، موسیقی‌دان، ادیب و صوفی ایرانی قرن نهم هجری درخصوص او معتقد است که زادگاه خواص بغداد بوده و پدر او نیز از آمل به آن شهر مهاجرت کرده است. باز هم ابن‌جوزی در مورد خواص نوشته است که شهرت وی از خواص به معنی برگ خرما گرفته شده چون خواص با بافتن و فروش برگ خرما زندگی می‌گذراند. به نوشته ابن‌جوزی، خواص، همان شخصیتی که می‌گویند در سردابه برج طغرل دفن شده است همواره در سفر بود و سرانجام در ری مقیم شد و در مسجد جامع ری نیز درگذشت. آنطور که در منابع آمده است جسد ابراهیم خواص را زیر حصار طبرک به خاک سپردند.
گروه نخست که معتقدند برج تاریخی طغرل مدفن سلطان‌طغرل بیک سلجوقی است به مجمل التواریخ از آثار تاریخی قرن ششم‌هجری نوشته سامانی و همچنین نوشته‌های فارق سومر، مورخ ترک استناد می‌کنند.
گذشته از آنکه در سردابه برج آجری طغرل، از آثار تاریخی منطقه20 تهران که در بنای آن از ساروج و زاج استفاده شده است، سلطان ملک‌شاه‌سلجوقی دفن شده باشد یا خلیل‌سلطان از فرزندان تیمورلنگ و همسرش در آن سردابه تاریخی آرمیده باشند و یا آنطور که استاد مرحوم سیدمحمد محیط‌طباطبایی با استناد به تحقیقات تاریخی خود از آن به‌عنوان مدفن ابراهیم خواص نام برده باشد، کاربری این برج تاریخی عجیب بنا شده در مسیر جاده ابریشم است.
براساس آنچه کارشناسان اینگونه بناهای تاریخی می‌گویند، برج‌ها و میل‌ها در ایران پیش‌از هر چیز راهنمای مسافران جاده ابریشم و ابزار تعیین زمان بوده است.
بر بام برج‌ها آتشی افروخته می‌شده تا راهنمای شبانه کاروان‌ها باشد. برج‌های تهران، پس از ورود اعراب به ایران کاربری بناها نیز تغییر کرد و بنای برج طغرل نیز از محلی برای روشن کردن آتش شبانه به مکانی برای مذن تبدیل شد تا از آن پس این بنابه مأذنه، یعنی محلی برای گفتن اذان تغییر کاربری بدهد.
بدین‌ترتیب برج 20متری طغرل جدای از مدفن اشخاص صاحب‌نام، کاربری‌های دیگری نیز داشته است. راهنمای مسافران شب راه در مسیر ابریشم پیش از اسلام و پس از آن و مأذنه پس از ورود اسلام به ایران، برج طغرل ولی کاربری بیشتری نیز داشته است. رصدخانه، ابزار عظیم اعلام زمان و تشخیص بروج. می‌گویند، زمزمه‌هایی در تاریخ بوده است که این برج تاریخی ری گنبدی داشته که فرو ریخته و پس از آن بنای بی‌گنبد اصلاح شده است.