همیشه �ترین‌ها� جذابیت داشته است. همین ترین‌ها یكی از دلایل مهم سفر برای جهانگردان و گردشگران بوده است. این وی ژگی به اندازه‌ای جذابیت دارد كه بسیاری در حال ساخت آنها هستند. به عنوان مثال برجی در گوشه‌ای از دنیا ساخته می‌شود كه فقط بلندترین برج جهان باشد و نامش را در میان برج‌ها معروف كند تا مقصد جهانگردان باشد.
ایران اما محل خیلی از ترین‌هاست و بسیاری آن را نمی‌دانند. در این فهرست بیش از 10 عنوان از ترین‌ها در ایران وجود داشت، بنابراین برخی از آنها را خارج از مطلب اصلی آوردیم. خواندنشان خالی از لطف نیست.
عظیم‌ترین‌بنای سنگی‌جهان
ساخت تخت جمشید یا آن‌طور كه در كتیبه‌ها ثبت شده شهر مردمان پارسی، در 55 كیلومتری شمال‌شرق شیراز و مقابل جلگه مرودشت در سال 518 قبل از میلاد به دستور داریوش اول آغاز شد و جمعا حدود 120 سال به طول انجامید. این مجموعه عظیم با مساحت 135 هزار مترمربع، بزرگ‌ترین مجموعه باشكوه هخامنشی است كه همه از سنگ ساخته‌شده.
جالب است بدانید میان سنگ‌ها هیچ‌گونه ملاتی استفاده نشده و سنگ‌ها به یكدیگر چفت شده‌اند. البته در برخی موارد بست‌های آهنی معروف به دم چلچله‌ای مورد استفاده قرار گرفته است. مجموعه تخت جمشید شامل هفت كاخ (تالار)، نقوش برجسته، پلكان‌ها، ستون‌ها و دو آرامگاه سنگی است.
بیابان لوت در 80 كیلومتری شمال شهداد ، تپه‌ای مملو از گدازه‌های آتشفشانی با مساحتی معادل 480 كیلومتر مربع كه گندم بریان می‌خوانندش و گاه نیز ریگ سوخته، گرم‌ترین نقطه كره زمین است با دمایی معادل 67 درجه سانتی‌گراد در سایه! در گندم بریان در فضایی با طول 200 كیلومتر و عرض 150 كیلومتر هیچ نوع زندگی جریان ندارد و شرایط به گونه‌ای است كه علاوه بر گیاهان و حیوانات، حتی باكتری‌ها نیز توان زنده ماندن ندارند. در نتیجه اجساد تجزیه نشده و فقط بر اثر تابش خورشید خشك می‌شوند.
تا پیش از كشف این منطقه توسط پروفسور كردوانی تصور می‌شد صحرای لیبی در شمال صحرای آفریقا با 57.7 درجه سانتی‌گراد گرم‌ترین نقطه كره زمین باشد؛ اما اكنون گندم بریان است. اگر قصد سفر به قطب گرمایی كره زمین را دارید، بین آبان تا فروردین بارسفر ببندید.
برج یا گنبدقابوس سال 375 خورشیدی به دستور قابوس بن وشمگیر از پادشاهان آل زیار در جرجان (گنبدكاووس فعلی) پایتخت این حكومت به دلیل آرامگاه وی ساخته شد.
این بنا با آجرهای دنباله‌دار وملات و به شكل یك استوانه چندوجهی ساخته شده است كه شامل پی و صفه بنا، سردابه، بدنه و گنبد مخروطی است. برج قابوس بر فراز تپه خاكی كه حدود 15 متر از سطح زمین بلندتر است، قرار دارد. ارتفاع برج 55 متر است كه با احتساب بلندی تپه، در مجموع 70 متر ارتفاع از سطح زمین دارد.
غار نمكدان در جزیره قشم حدود 6580 متر طول دارد. تا پیش از كشف این غار، غار نمكی سدام در فلسطین با داشتن طولی معادل 5685 متر به عنوان طولانی‌ترین غار نمكی جهان قلمداد می‌شد. جریان آب نمك در كف غار، از چشم‌اندازهای دلپذیر آن است. رطوبت جزیره و نفوذ آب در غار، سبب فروچكیدن آب نمك اشباع‌شده بر بدنه قندیل‌ها می‌شود كه شكل آنها را پیوسته دگرگون می‌كند.
غار نمكدان دارای یك دریاچه نمك به ژرفای یك متر در فاصله 160 متری دهانه ورودی است. از دل كوه نمكدان، یك جریان آب زیرزمینی همیشگی می‌جوشد كه راه را به بیرون گشوده و پس از حل‌كردن نمك در راه خود، به شكل چشمه نمك در دامنه كوه نمایان می‌شود. این چشمه در گودال روبه‌روی خود، حوضچه‌ای طبیعی به رنگ سفید پدید می‌آورد.
بزرگ‌ترین بافت‌خشتی جهان
یزد یكی از مهم‌ترین شهرهای زنده و تاریخی كشور است كه مجموعه‌ای كامل از بناهای دوره‌های مختلف زمانی شامل بازارهای قدیمی، مسجدها، باغ‌ها، عمارات، آتشكده‌ها و... را در خود جای داده است.
این شهر علاوه بر آن كه بزرگ‌ترین بافت خشتی جهان است، با 743 هكتار عرصه و 5 هزار هكتار حریم، دستنخوردهترین بافت تاریخی كشور محسوب می‌شود.
قشم، بزرگ‌ترین جزیره غیرمستقل دنیاست كه در حساس‌ترین نقطه استراتژیك خلیج فارس و در دهانه تنگه هرمز واقع شده است. طول جزیره حدود 120 كیلومتر و عرض جزیره در نقاط مختلف متفاوت است. بیشترین عرض جزیره، مابین لافت و شیب دراز است. عرض متوسط جزیره را می‌توان معادل 14 كیلومتر در نظر گرفت. بخش وسیعی از كرانه‌های شمالی جزیره با جنگل دریایی حرا به وسعت 150كیلومتر مربع پوشیده شده است. جزیره قشم با مساحت 1491 كیلومتر مربع از 23 كشور دنیا وسیع‌تر است. به طور مثال قشم 2.5 برابر سنگاپور و بحرین و سان مارینو، 1.5 برابر هنگ‌كنگ، پنج برابر مالدیو و 70 برابر ماكائوست.
چشمه آبگرم قینرجه در جنوب مشگین شهر و در ارتفاع 1240 متری دامنه شمالی سبلان در مجاورت چهار چشمه معدنی دیگر قرار دارد. این چشمه با دمای 86 درجه سانتی‌گراد، داغ‌ترین چشمه كلرایدی جهان است كه دارای سه دهنه است.
باتوجه به خواص درمانی عناصر موجود در آن بخصوص‌گوگرد بالا، برای درمان لنفاتیسم، راشیتیسم و روماتیسم‌های مزمن سودمند است. دمای بالای این چشمه تسكین‌دهنده درد و ضد تورم است. در كنار چشمه آبشاری است كه بر زیبایی و جاذبه گردشگری چشمه قینرجه افزوده است.
یكی از پیرترین جانداران جهان، سرو ابركوه با عمری حدود 4000 تا 4500 سال است. گرداگرد تنه این درخت روی زمین، 11.5 متر و بلندای آن 25 تا 28 متر برآورده شده است. در برخی اساطیر، كاشت این درخت زیبا به زرتشت نسبت داده شده است.
این پل كه در مركز شهر دزفول قرار دارد، شرق و غرب این شهر را به هم پیوند داده و از دیرباز محل تردد میان شهرهای شوشتر، اندیمشك و دزفول بوده است. تاریخ پل دزفول به سال 260 میلادی، زمانی كه شاپور اول ساسانی با استفاده از 70 هزار اسیر رومی اقدام به ساخت این پل مستحكم كرد، برمی‌گردد. این پل دارای 14 دهنه است و آب رودخانه دز از آن گذر دارد. این پل در دوران عضدالدوله دیلمی، صفویه و پهلوی مرمت و بازسازی شد؛ اما پایه‌هایش همچنان بدون تغییر، یادگاری از عصر ساسانی است.
كهن‌دژ زیبای نارین قلعه در میبد كه مردم محلی نارنج قلعه می‌نامندش، شاخص‌ترین اثر بازمانده از شهرسازی قدیم محسوب می‌شود. نارین قلعه دارای ارزش تاریخی، جغرافیایی، معماری و شهرسازی، سیاسی، نظامی، مذهبی و اسطوره‌ای است. این بنا بر فراز تپه‌ای ساخته‌شده تا بر تمام منطقه اشراف داشته باشد. به این دلیل از فاصله بسیار دور قابل رویت است. زمان ساخت نارین قلعه براساس اسطوره‌هایی به دوره حضرت سلیمان برمی‌گردد.
بادگیر هشت سویه باغ دولت‌آباد یزد، با ارتفاع 33 متر بلندترین بادگیر جهان است.
سه چشم (triops) گونه‌ای جانور آبزی است كه به دلیل قدمت 220 میلیون ساله از آن به عنوان فسیل زنده و قدیمی‌ترین گونه جانوری زمین نام برده می‌شود. این گونه نادر در آبگیرهای فصلی استان آذربایجان غربی زیست می‌كند.
دهانه غار اسپهبد خورشید (دژ افسانه‌ای) در كوه‌های كناره شرقی راه سراسری سوادكوه و تنگه دوآب، با طول 19.75 متر و عرض 14.25 متر، بلندترین طاق طبیعی جهان محسوب می‌شود كه ارتفاع آن معادل 15 متر است. این طاق سال 1335 شمسی توسط غارشناسان كشف شد.
سد كبار در 25 كیلومتری جاده قدیم قم ـ كاشان از آثار دوره ساسانی محسوب می‌شود. این سد با گذشت بیش از هزار سال و وقوع زلزله‌های متعدد همچنان پابرجاست.
یكی از شاهكارهای علم مهندسی قدیم، قنات دو طبقه مون اردستان است. در هر طبقه از این قنات 800 ساله، آبی مستقل جریان دارد و آب هیچ یك به دیگری نفوذ نمی‌كند. این قنات دو كیلومتر طول دارد و مقدار آبدهی آن 60 لیتر در ثانیه است.
بازار تبریز با مساحتی حدود یك میلیون مترمربع ، بزرگ‌ترین سازه آجری سقف‌دار و به هم پیوسته جهان است. تبریز به دلیل قرارگیری در مسیر جاده ابریشم همواره از اماكن مهم داد و ستد محسوب می‌شده است.