تهران با تمام دود و دم و شلوغي سرسام آورش، هنوز گوشه و کنارهاي دنجي دارد که مي توانيد به آنها پناه ببريد و چند ساعتي را فارغ از هياهوي شهر خلوت کنيد. امامزاده هاي مقدسي که در گوشه و کنار پايتخت قرار دارند، بهترين گزينه براي يک سفر نيم روزي با رنگ و بوي زيارت هستند.
امام زاده يحيي
امامزاده يحيي نام بقعه ابوالقاسم عزالدين يحيي است که در کوچه‌اي به همين نام در خيابان ري، نرسيده به خيابان شهيد مصطفي خميني قرار دارد. در محله اي قديمي و تاريخي که به آن عودلاجان گفته مي‌شود و اين روزها در حال نوسازي است.
نسبت ابوالقاسم عزالدين يحيي که از نقباي شهرهاي قم و ري بوده است، به امام زين العابدين مي‌رسد و گفته مي‌شود که برادر ايشان است. درباره نام و نسب شريف امامزاده يحيي آمده است که: اين بزرگوار با 15 واسطه به امام چهارم مي‌رسد و پس از پدر نقابت طالبيه ري، قم و آمل را به عهده داشته و به سال 592 ه ق به دست علاءالدين تکش خوارزمشاه به شهادت رسيده است.
بنابراين سنگ بناي اوليه اين زيارتگاه 800 سال پيش و در دوران خوارزمشاهيان گذاشته شد اما بناي زيارتگاه که در حال حاضر داراي يک صحن وسيع، مسجد، ايوان، رواق، ضريح، حرم آيينه کاري، سرداب، گنبد کاشي مخروطي شکل و سقاخانه است به دوره مغول مي رسد. در زمان قاجاريه، نماي خشتي برج تغيير و ايوان، اتاق‌ها و ساير متعلقات افزوده شد و اين روزها با افزودن ساير تزيينات و بناهاي ديگر مثل آينه‌کاري، کاشي و معرق، مسجد و موزه و کتابخانه بقعه به بنايي اصيل و به ياد ماندني تبديل شده است و حرم با آينه‌کاري زيبا يادآور فضايي آرام به دور از دغدغه‌هاي خيابان‌هاي اطراف امامزاده است. در اين امامزاده علاوه بر بقعه امامزاده يحيي، مقبره مرحوم بهاءالملک همداني و مرقد امامزاده محمد نيز وجود دارد.
بناي قديمي اين بقعه شامل برج خشتي هشت ضلعي متعلق به قرن هفتم هجري است که مانند بناهاي ديگر عصر مغول، يک گنبد آجري 12 ضلعي هرمي شکل بر بالاي آن قرار داشت. در عهد قاجاريه هم اطراف اين برج را با کاشيهاي هفت رنگ مزين ساخته بودند. اينک در محل برج خشتي و قبلي، بقعه هشت ضلعي کنوني ساخته شده است.
بر روي در قديمي بقعه که چندان بزرگ نبوده، در دو کتيبه کوچک به خط ثلث نوشته‌اند: باني بقعه خشتي قديم شخصي به نام قرابشاره بوده و معمار آن، ديو حسن نام داشته است. صندوق منبت عتيقه امامزاده يحيي چنان که در کتيبه آن اشاره شده به دستور ملکشاه غازي در سال 895 ه ق به وسيله دو برادر به نام‌هاي استاد حسين و استاد محمد لواساني ساخته شده است.
در کنار اين امامزاده، کهن‌ترين چنار زنده قرار دارد. اين درخت که در فهرست وزارت فرهنگ و اداره باستان‌شناسي با شماره سه و در سال 1330، به ثبت رسيده است، حدود 800سال عمر دارد و قطر آن به حدود هفت متر مي رسد.
براي زيارت امامزاده يحيي بايد به نشاني خيابان پانزده خرداد، خيابان امامزاده يحيي و بناي امامزاده يحيي برويد.
امامزاده پنج تن لويزان
امامزاده پنج تن لويزان در منطقه لويزان، خيابان شعبانلو قرار دارد. در اين زيارتگاه که روي تپه قرار گرفته، مرقد پنج برادر به نام‌هاي سالم، ابوطالب، صائم، رحيم و حسين قرار دارد. آنها همگي پسران شيث، فرزند کاظم، فرزند علي‌بن‌الحسين زين‌العابدين(ع) هستند اما اطلاعات بيشتري در اين مورد در کتاب هاي نسب شناسي ذکر نشده است.
بناي اين امامزاده تاريخي 130 سال عمر دارد و در آن بقعه‌اي چهارگوش با پوشش گنبدي به چشم مي خورد. ضريح آن مشبک و معروف به جعفري و سبز رنگ است که به صورت مربع در عهد قاجاريه ساخته شده است. اما به تازگي ساختمان بقعه بازسازي شده و در چهار ضلع بنا چهار طاق نما ساخته شده است که درب ورودي روضه در طاق نماي جنوبي قرار دارد. فضاي روضه نسبتا وسيع است و در انتهاي آن ضريح فلزي بر روي پنج صورت قبر قرار گرفته است.
اين امامزاده درسال 1376 ، بازسازي شد و مساحت آن به 460 مترمربع افزايش يافت و تزيينات داخلي نيز به صورت آينه کاري درآمد. گورستان عمومي لويزان هم در کنار امامزاده پنج تن قرار دارد و مساحت آن به 3 هکتار مي‌رسد.
امامزاده اهل بن علي
امامزاده اهل بن علي را مردم جنوب شهر خوب مي شناسند. اين امامزاده که در ميان مردم به اهلعلي معروف است، در خيابان خاوران، ايستگاه امير سليماني، خيابان انور زاده (دولاب) قرار دارد و گفته مي شود متعلق به يکي از نوادگان حضرت علي (ع) است.
اين بقعه گنبدي پوششي دارد و قسمت کمي از بالاي گنبد با کاشي فيروزه‌اي پوشيده شده و بقيه بقعه آجري است. به جز گنبد که از 200سال پيش به جا مانده، بقيه بنا و محوطه در حال بازسازي است و کل محوطه جزء آثار ميراث فرهنگي به شمار مي آيد. در صحن امامزاده، گورستان کوچکي قرار دارد که گفته مي شود قدمت آن به 200 سال قبل مي رسد.
بر ديوار طرفين ايوان اين زيارتگاه دوازده بيت شعر به خط نستعليق بر کاشي هاي خشتي نوشته شده که تاريخ آنها به سال 1308ه.ق مي رسد. همين اشعار را در سال 1324 با مختصر تغييراتي در برخي کلمات و تعويض نام متولي، به خط نسخ بر کاشي نوشته و بر بالاي سر در ورودي محوطه بقعه نصب کرده اند و اتفاقا در همين اشعار است که نسب صاحب مرقد به اميرالمومنين علي (ع) نسبت داده مي شود اما در کتاب �اختران فروزان طهران و ري� نسبت ايشان به فرزندان امام حسن مجتبي (ع) مي رسد.