تبریز بیتردید یكی از زیباترین و پاكیزهترین شهرهای ایران است. به اینها اگر آب و هوای خوبش در تابستان را هم اضافه كنید به یكی از بهترین مقاصد یك سفر تابستانی میرسید. اگر گذارتان به تبریز افتاد، پیشنهادهای ما را همراهتان ببرید. در هر حال یادتان باشد كه تبریز این همه هست و همه اینها تبریز نیست.
اگر اهل گردش در دل طبیعت هستید، اگر دوست دارید از درختها میوه بچینید و لواشكهای محلی بخورید و آب چشمهای كه از دل كوه بیرون میریزد را بهصورتتان بپاشید، اطراف تبریز دیدنیهای زیادی برای شما دارد. از میان آنها اما روستای كندوان نه تنها در ایران بلكه در دنیا بینظیر است.
روستای كندوان در 62 كیلومتری شهر تبریز با خانههای صخرهای در درهای سرسبز قرار گرفته. برای رسیدن به آن از تبریز یك ساعت راه دارید. جایی كه آرامشش باورنكردنی است و چشماندازهایش یگانه و بیانتها و هوایش بینهایت مطبوع و هیچ وقت از بودن در آن خسته نمیشوید.
اگر فرهاد قصهها ردپایی در واقعیت دارد بیگمان از اهالی همین روستا بوده؛ او كه با تیشهاش در صخرهها نهری كند كه شیر تازه در آن روان شود و به محبوبش برسد. خانههای این روستا در صخرههای كله قندی شكل كه خودشان به آن �كران� میگویند، ساخته شده. این كرانها عمری از 140 هزار تا 12 میلیون سال دارند و جنس شان از سنگهای آتشفشانی است. در ابتدای این روستا هتلی در دل همین كرانها ساخته شده كه بسیار زیبا و در دنیا منحصر به فرد است. اگر مسافر این هتل نیستید، میتوانید به رستورانش بروید و با نوشیدن یك فنجان چای، آثار و هنرنمایی هنرمندان گمنام این روستا را ببینید.
مردم این روستا دامپرور و باغدارند. در فروشگاههای خانگی روستایشان میتوانید از انواع لبنیات تازه محلی تا دستبافتههای پشمی مردمان روستا را بخرید و با شكل دیگری از زندگی آشنا شوید.
در ورودی این مسجد تاریخی كه بنایش به 500 سال پیش بازمیگردد ، نوشته شده: �كردار بیار و گرد گفتار نگرد/ چون كرده شود كار، بگوید كه كه كرد.�
این را كه میخوانید و از سر در با شكوه و بلند مسجد با كاشیكاریهای معرق بسیار زیبا كه عبور میكنید با ورود به فضای مسجد سكوت عجیبی همراهتان میشود؛ انگار آن یك خط شعر توان سكوت و شوق تماشا به بازدیدكننده میدهد. مسجد كبود خالی است و در حال مرمت که همین به خاموشی معنویاش افزوده. این مسجد را در برخی از منابع �فیروزه اسلام� نامیدهاند، اگرچه برخلاف رنگ اكثر مساجد ایران فیروزهای نیست؛ رنگش آبی تیره لاجوردی است كه آن را منحصر به فرد كرده است.
گنبد آجریاش یكی از بلندترین و بزرگترین گنبدهای مساجد ایران است. میتوانید درست زیر گنبد در مركز آن بایستید و تماشایش كنید؛ آن وقت است كه معماری گنبد كار خودش را میكند؛ انرژی وجدآوری در جان بیننده به وجود میآورد كه دلش میخواهد زیر این مسیر آجری آسمان چرخ بخورد و همه زوایای مسجد را كشف كند. در انتهای همین شبستان، شبه سردابی است كه جهانشاه و همسرش، جهان بیگم، بانیان مسجد كبود، 500 سال است كه در آن آرام گرفتهاند. از مسجد كه بیرون آمدید سراغ سایت- موزه عصر آهن را بگیرید كه در محدوده تاریخی مسجد كبود واقع شده است.
تمام بازارهای تاریخی را كه در همه شهرهای سراسر كشور میبینید، فراموش كنید. بازار تبریز مثل بیشتر بازارهای قدیمی ایران بوی كهنگی و فراموششدگی نمیدهد، هیچ مغازهداری در بازار تبریز تصمیم نگرفته در آن پاساژ بسازد و غولهای بیاصل و نسب مدرن را مثل وصلهای ناجور به آن بچسباند، برعكس، چند سال پیش بازاریان تبریز با سرمایههای شخصی، بازار زیبایشان را مرمت و آن را تبدیل میكنند به جایی كه میشود به شوق تماشا به آنجا رفت، نه تنها به قصد خرید. البته اگر بازار فرشفروشها را برای دیدن انتخاب كنید هرگز از گشتن در آن سیر نمیشوید.
بازار تبریز بهعنوان طولانیترین بازار مسقف جهان در فهرست میراث جهانی یونسكو به ثبت رسیده است. ژان یونیر، جهانگرد فرانسوی كه كتاب �دلاوران گمنام ایران در جنگ با روسیه تزاری� را نوشته، درباره تبریز و بازارش گفته است: زمانی تبریز نسبت به تهران یك شهر متجدد بهشمار میآمد و مردم تبریز از زمانهای قدیم حتی پیش از دوران صفویان با اروپاییان در ارتباط بودند و با آنها داد و ستد میكردند. درحالیكه در همان موقع در پایتخت كشور اصناف تهرانی از مشاهده اروپاییان دچار حیرت شده و از فروختن كالا به آنان خودداری میكردند. در چنین شرایطی �دوكا�، �ونیز�، �لیور� و�روبل�، واحد پول كشورهای مختلف جهان، در بازار تبریز مثل پول ایران رایج بود.
این روزها مسافران بیشتر ائل گلی را بهعنوان یك پارك كه تفرجگاه بسیار باصفایی است، میشناسند؛ پاركی كه در جنوبشرقی تبریز بر دامنه تپهای و در اطراف دریاچهای بسیار زیبا ساخته شده كه شبها حتی در چله تابستان هم خنكایش عجیب است. اهمیت ائل گلی اما فراتر از یك تفرجگاه ساحلی است. در وسط این دریاچه یك عمارت كلاه فرنگی قرار دارد كه از ساحل شرقی از طریق راهی كه برای رسیدن به آن ساختهاند، قابل دسترسی است. ائل گولی به معنی �استخر شاه� ترجمه شده است. گول در زبان تركی به معنی استخر است.
احداث بنای اولیه این آبگیر را به زمان پادشاهان آق قویونلو و توسعه آن را به زمان صفویه نسبت میدهند. شاهزاده قهرمان میرزا، پسر هشتم نایبالسلطنه عباس میرزا، هنگام فرمانروایی در تبریز، این استخر را تعمیر كرد، عمارت 2 طبقه زیبایی در وسط آن بنا كرد، از وسط ساحل شرقی استخر تا محل عمارت خیابانی ساخت و كوه بلندی را كه در جنوبشرقی استخر قرار داشت، بهصورت سكوها و پلههای عریض مرتبی درآورد و در چند جای آنها به فاصله معین جویها و آبشارهایی ایجاد كرد.
او قصد داشت از این بنا بهعنوان كاخ ییلاقیاش استفاده كند اما هنوز كار تزیین بنا تمام نشده بود كه درگذشت و فرزندانش این حادثه را به فال بد گرفتند و عمارت متروك ماند و از آن تاریخ به بعد، فقط استخر شاه برای ذخیره كردن آب برای آبیاری مزارع و باغهای شهر در تابستانها مورد استفاده قرار گرفت. در سال 1309 اما این عمارت مرمت شد و از همان وقت یك تفریحگاه عمومی است.
بیش از صدو چهل سال پیش، در اواسط دوره قاجار این حمام یكی از زیباترین بناهای این شهر شاهزادهنشین بوده، 13 سال پیش در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده و حالا رستوران و كافیشاپ سنتی است. دراین رستوران میتوانید در لوكیشنهای عجیبی كه در زمانی كاربری حمام داشته و استفاده ویژهای میشده، بنشینید و آش و آبگوشت و كوفته تبریزی اصیل بخورید؛ دور حوض، روی مخدههایی كه روی زمین گذاشتهاند، در فضای باز یا داخل فضاهای حمام.
در مدتی كه منتظر آماده شدن سفارشتان هستید، پلههای ساختمان را بالا بروید تا به پشت بام برسید. در پشت بام حمام را كه باز میكنید انگار دری به دوران دیگر گشودهاید، انگار در پشت هر دیوار و در پس هر پستی و بلندی سقف این حمام، ممكن است آدمهایی را ببینید كه از عهد ناصری بیرون آمدهاند.
در دوران با شكوه مبارزات مردم ایران برای رسیدن به حكومت مشروطه، بیتردید تبریز قلب تپنده ایران بود. خانه مشروطه كه در حقیقت موزه این برهه تاریخی ایران است، متعلق بوده به حاج مهدی كوزه كنانی، از بازرگانان خوشنام تبریزی كه به پاس خدمات و مجاهداتش در انقلاب مشروطه به لقب ابوالمله ( پدر ملت) از او یاد شده است. در خانه او علاوه بر تماشای یك خانه اعیانی زیبای قاجاری، تاریخی را ورق میزنید كه باز میگردد به روزهای پس از به توپ بسته شدن مجلس شورای ملی توسط محمدعلی شاه. بزرگان مشروطه در اینجا جمع میشدند و همفكری کرده و برای ادامه مبارزات برنامهریزی میكردند.
همچنین این مكان مركز فرماندهی مجاهدان در دوران محاصره 11 ماهه تبریز و نیز مركز تصمیمگیری برای پایینآوردن پرچمهای تسلیم در برابر شاه قاجار بوده است. �حاج ولی معمار� معمار تبریزی كه ساكن روسیه بود، در سال 1247 خورشیدی بنای خانه كوزه كنانی را در 1300 متر مربع مساحت، در دو طبقه ساخته است. از ویژگیهای منحصر به فرد خانه مشروطه میتوان به پنجرههای ارسی، درهای منبتكاریشده، كلاه فرنگی و نورگیر اشاره كرد.