در سفرهای طبیعت گردی، اگر گذارتان به کویر و بیابان بیفتد احتمالا یکی از نگرانی هایتان عقرب هایی خواهند بود که بومی مناطق خشک و بی آب و علف هستند. عقرب هایی که اگرچه خیلی وقت ها بی خطر هستند، اما گاهی با یک نیش کوچک می توانند زندگی شما را از چنگ تان درآورند!
از حدود 200 گونه متفاوت عقرب که در سراسر دنیا پراکندهاند فقط حدود 20 گونه آنها سمی هستند و در میان آنها نوعی عقرب قرمز هندی کشندهترین گونه است که میزان کشندگی آن در ایالتهای هند بین 40 تا 30 درصد گزارش شدهاست.
اما در ایران، دو گونه ایرانوس و خوزستانوس وجود دارند که به آنها عقرب های دم طلایی و عقرب های سیاه هم می گویند. جالب است بدانید کهآنهآ اتفاقا این دو عقرب به نام عقرب ایرانی هم به ثبت رسیدهاند. در کنار این دوگونه، سه گونه کژدم خطرناک هم در ایران زندگی می کنند که گزارشهایی از مرگ براثر گزش آنها وجود دارد. قبل از آن که آنها را به شما معرفی کنیم، بگوییم که عقرب های ایران بالاترین میزان گزیدن را در دنیا به خود اختصاص دادهاند. طبق نتایج بررسیها، افرادی كه 6 ساعت پس از گزش به مراكز درمانی مراجعه میكنند 2 برابر كسانی كه بین 6 تا 12 ساعت و 5 برابر كسانی كه بیش از 12 ساعت به مركز درمان میروند، شانس مرگ كمتری دارند.
عقرب �همی سکورپیوس لپتوروس� که زرد رنگ و کوچک است. نرهای این گونه دمی بلند دارند. این عقرب در نواحی جنوبی و جنوب غربی بسیار فراوان است و در خوزستان به آن �گادیم� میگویند. این عقرب، خطرناک ترین نوع عقرب در ایران است.
�کمپسوبوتوس ماتهیزنی� که دارای اندازهای بسیار کوچک و بدنی باریک به رنگ زرد یا آجری است. این گونه هم در نواحی جنوبی به ویژه در خوزستان فراوان است. سم این دو گونه عقرب میتواند گلبولهای قرمز خون را تخریب کند.
سومین گونه هم، �آندرکتونوس کراسیکودا� است که جثهای درشتتر از دو گونه قبلی دارد و رنگ آن سیاه یا قهوهای تیرهاست. این گونه در بیشتر نقاط ایران پراکندگی دارد.
عقرب ها بیشتر در شب شکار می کنند و پاهای بلند جلویی خود را برای پیدا کردن غذا بکار برده و بعد از یافتن غذا آن را به وسیله چنگالهایشان می گیرند.
عقرب ها تنها موجوداتی هستند که اشعه رادیو اکتیو تاثیری به آنها ندارد و جالب تر اینکه عقرب ها دو دشمن دارند یکی از آنها یک نوع سار است و دیگری مگس! ضعیف ترین عقرب ها 40000 راد (واحد اندازه گیری تشعشعات تولیدکننده یون جذب شونده) را تحمل می کنند. این عدد در مورد انسان کمتر از تنها 600 راد می باشد و بدین گونه از انفجار اتمی هم جان سالم به در می برند.
از حدود 200 گونه متفاوت عقرب که د رسراسر دنیا پراکنده می باشند فقط حدود 20 گونه آنها سمی هستند در بین آنها گونه Mesobuthus Tamulus (که نوعی عقرب قرمز هندی است) کشنده ترین گونه می باشد. که میزان کشندگی آن در ایالت های هند بین 40-30 درصد گزارش شده است.
این جانور رنگ های مختلفی مثل زرد مایل به قهوه ای، قهوه ای، خاکستری و سیاه دارد و اندازه بین 18-5/1 سانتی متر دارد ولی بواسطه شکل بدنی خود که حالت تخت و صاف است، می تواند از شکاف هایی به عرض 3 میلی متر نیز عبور کند و خود را وارد خانه سازند.
در محیط خارج از خانه در شکاف و درز بین سنگها، زیر پوست درخت، بین هیزمها و... یافت شده و در محیط داخل خانه حمام، دستشوئی، آشپزخانه و محیطهای مرطوب یافت می شوند. این جانوران در طول روز در گوشه ای بی حرکت و پنهان بوده و در طی شب فعالیت خود را آغاز می کنند و بدنبال شکار خود می روند و سم خود را از طریق نیش که در انتهای دم آنها وجود دارد به شکار خود تزریق می کنند.
زهر اکثر عقرب های سمی باعث نابودی گلبولهای قرمز خون می شود و در محل گزش نیز تغییر رنگ موضعی و تورم دردناک ایجاد می کند، گر چه بطور متناقص سم بعضی از انواع کشنده مثل Centruroids باعث علائم موضعی و تورم زیاد نمی شود ولی حتماً باید توسط پزشک معاینه شده و با تزریق سرم ضد عقرب درمان شود، کودکان و افراد سالمند نیز نسبت به سم عقرب آسیب پذیرتر بوده و نیازمند توجه بیشتری می باشند. علاوه بر آسیب به گلوبولهای قرمز، زهر عقرب علائم عصبی نیز ایجاد می کند که شامل: بی قراری، تشنج، راه رفتن نامتعادل، تکلم منقطع، آبریزش از دهان، حساسیت شدید پوست به لمس، انقباضات ماهیچه ای، درد شکم و کاهش کارکرد سیستم تنفسی است.